I.Khái quát:
1.Tác giả Quang Dũng:(1921-1988)
- Là một
nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, vẽ tranh, soạn nhạc.
- Hồn thơ: phóng
khoáng, hồn hậu, lãng mạn.
2.Tác phẩm:
a. Đoàn quân Tây Tiến: Năm
thành lập: 1947, thành phần: thanh niên Hà Nội, địa bàn hoạt động: miền núi Tây
Bắc, nhiệm vụ: phối hợp bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt Lào và tiêu hao sinh lực
địch.
b.Hoàn cảnh sáng tác: QD gia nhập đoàn quân Tây Tiến năm 1947 năm
1948 ông chuyển sang đơn vị mới. Trong nỗi nhớ đơn vị cũ tại Phù Lưu Chanh,
Quang Dũng viết bài thơ ''Nhớ Tây Tiến''
sau đổi thành “Tây Tiến”.
II.Đọc hiểu văn bản:
1. Thiên nhiên miền Tây Bắc và hình ảnh người lính
trong cuộc hành quân qua nỗi nhớ của tác giả.
- Hai câu thơ đầu ''Sông Mã...nhớ
chơi vơi''
+
Nhớ: Sông Mã: khơi gợi cảm xúc và kỉ niệm (Tây Tiến, thiên nhiên Tây Bắc)
+
Nghệ thuật: Điệp từ ''nhớ'' khắc sâu nỗi nhớ cháy bỏng và da diết.
+ Nhớ chơi vơi (từ láy
+ vần ơi): diễn tả nỗi nhớ da diết, miên man, cô đơn, bâng khuâng.
- Thiên nhiên Tây Bắc:
+ Địa danh: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường
Hịch, Mai Châu à vùng
đát xa xôi, hẻo lánh.
+
Thiên nhiên:
. Nhiều đèo dốc hiểm trở
. Sương lấp:
thiên nhiên khắc nghiệt
. Súng ngửi trời: núi đồi hùng vĩ và tư thế hiên
ngang của người lính.
. Thác gầm
thét, cọp trêu người: hoang sơ và đầy bí hiểm.
. Thơ mộng
trữ tình: hoa về, đêm hơi, những câu thanh bằng hết sức nhẹ nhàng.
. Từ láy:
khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút
. Tiểu đối: ''Ngàn thước...xuống'' sự đứt gãy gợi
lên không gian rộng lớn.
- Đoàn quân Tây Tiến trong cuộc hành quân:
+
Vượt qua nhiều dốc đèo cheo leo, hiểm trở đối diện với nhiều khó khăn thử
thách.
àÝ chí nghị lực kiên cường bất khuất.
+
Người lính Tây Tiến đối diện với hi sinh ''không
bước nữa bỏ quên đời'' àVẻ đẹp bi tráng của người
lính.
+
Cơm lên khói, thơm nếp xôi à không khí sum họp, đoàn tụ
vừa thể hiện tình cảm quân dân mặn nồng, sắc son.
2.Nhớ cảnh đêm liên hoan và sông nước miền Tây Bắc.
a) Cảnh đêm liên hoan.
- Rừng, đuốc hoa: ánh sáng
rực rỡ, sự huyên náo, náo nhiệt rộn ràng của buổi lễ hội
- Kìa: ngạc nhiên
- Xiêm áo tự bao giờ :
trang phục sẵn sàng cho đêm liên hoan.
- Khèn: âm thanh đặc
trưng
- Nàng e ấp: e ấp, thẹn
thùng trong từng điệu múa.
- Nhạc, xây hồn thơ: đêm
liên hoan gợi nhiều cảm xúc.
àTừ ánh sáng đến âm thanh, đường nét từ con người đến
cảnh vật đều hòa quyện trong cơn men say tình tứ.
b) Cảnh
sông nước:
- Chiều sương : chỉ cho
không gian thời gian thơ mộng, huyền ảo.
- Hồn lau : cảnh vật mang cả
tâm hồn cảm xúc.
- Dáng người trên độc mộc:
con người duyên dáng thước tha hình ảnh con người TB
- Nước lũ, hoa: vẻ đẹp đặc
trưng núi rừng Tây Bắc
àThiên nhiên Tây Bắc đẹp, thơ mộng nhưng buồn vì gắng với tâm trạng người
đưa tiễn.
3.Chân dung người lính Tây Bắc:
- Không mọc tóc, quân
xanh màu lá ><dữ oai hùmàgian khổ, đói
rét,....>< tư thế oai phong hiên ngang
- Mắt trừng gửi mộng
>< Mơ dáng kiều thơmàQuyết tâm, ý chí ><
Tâm hồn yêu đời, hào hoa, lãng mạn
- Mồ viễn xứ ><
chẳng tiếc đời xanhà hi sinh nơi chiến trường
>< chấp nhận hi sinh xem nhẹ cái chết.
- Áo bào độc hành :
kính trọng, nghiêm trang cổ kính. à cái chết được
kính trọng như sự ra đi của các bậc minh quân.
- Gầm lên âm thanh
dữ dội : đưa tiễn người lính Tây Tiến.àKhí thế, hào
khí ra đi của người lính.
4.Lời thề sắc son:
- Không hẹn ước, một chia phôi : gian khổ, mất mát, hi sinh, đã ra đi
thì không hẹn ngày trở về .
- Mùa xuân ấy : + Mùa xuân núi, rừng TB.
+Tình nghĩa đồng bào, quân dân.
+ Lý tưởng niềm tin ý chí cách mạng.
+ Kỷ niệm về Tây Tiên.
- Chẳng về xuôi : lời thề
chung tình đối với Tây Tiến và vùng đất Tây Bắc.