TÔN SƯ TRỌNG ĐẠO
Dân tộc ta có truyền thống tôn sư trọng
đạo. Đó là một truyền thống tốt đẹp của một dân tộc văn hiến và hiếu học. Từ xa
xưa đã có câu ca:Muốn sang thì bắc cầu kiều/
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy. Hoặc thâm thúy hơn, ông cha ta cũng từng
nhắc con cháu: Nhất tự vi sư, bán tự vi
sư.
Tôn sư là đề cao, tôn vinh, coi trọng
người thầy. Vì sao vậy? Người thầy dạy chữ, dạy kiến thức cho ta, đem đến cho
ta những hiểu biết để ta sống tốt hơn, có ích hơn. Người thầy lại dạy ta đạo
lí, nhân cách để ta biết làm người trong xã hội. Vai trò người thầy là hết sức
quan trọng, không thể thiếu đối với bất cứ một quốc gia, dân tộc nào. Chủ tịch
Hồ Chí Minh từng nói: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu". Thế thì
sao lại không tôn vinh, đề cao người thầy? Đây là tôn vinh một con người đã góp
phần đem lại lợi ích cho cả một dân tộc. Sự tôn vinh này xuất phát từ chức năng
cao quý và trách nhiệm lớn lao của người thầy.
Trọng đạo là gì? Trong kết câu hai vế
cân đối tôn sư/trọng đạo, nếu tôn sư là tôn vinh người thầy thì trọng đạo là
coi trọng nghề dạy học. Đạo ở đây là đạo làm thầy, là nghề dạy học. Nghề dạy học
là nghề đáng được coi trọng vì sản phẩm nó đào tạo ra chính là con người, như
ai đó đã nói: "Trong các nghề thì nghề dạy học là nghề cao quý nhất".
Nhân dân ta "trọng đạo" chính là trọng cái nghề "trồng người"
cao quý ấy, cũng như họ đã tôn vinh người thầy là những "kĩ sư tâm hồn".
Tôn sư trọng đạo hàm chứa một ý nghĩa
sâu sắc. Trước hết, đó là sự suy nghĩ nhìn nhận đúng đắn và tiến bộ cùa nhân
dân ta về một nghề đáng được coi trọng và một con người đáng được tôn vinh. Nó
chứng tỏ dân tộc ta là một dân tộc văn hiến và hiếu học, bởi coi trọng nghề dạy
học là một biểu hiện sâu sắc của một dân tộc văn hiến và tôn vinh người thầy là
bằng chứng hùng hồn của một dân tộc hiếu học. Nhưng ý nghĩa sâu xa của tôn sư
trọng đạo chính là nó gắn bó mật thiết với sự nghiệp trồng người để nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực. bồi dưỡng nhân lưc; bồi dưỡng nhân tài làm cho dân
giàu nước mạnh, xã hội phát triển tốt đẹp. Xưa, ông cha ta đã nói "hiền
tài là nguyên khí quốc gia"; nay, ta lại khẳng định "giáo dục đào tạo
là quốc sách hàng đầu" – những điều đó không thể không liên quan đến truyền
thông tôn sư trọng đạo của dân tộc ta. Tôn sư trọng đạo đã trở thành một đạo
lí, một truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta chính là như thế. Nó là sức mạnh
tinh thần, tình cảm lớn lao và bền vững của dân tộc để góp phần xây dựng nên một
nước Việt Nam văn hiến và giàu mạnh.
Truyền thông tốt đẹp đó đã được nhân
dân ta kế thừa và phát huy trong cuộc sống hiện nay. Trên khắp đất nước, ở đâu
cũng vậy, từ thành thị đến nông thôn, miền xuôi đến miền ngược, người dân Việt
Nam đều yêu quý, tôn trọng ông thầy, đều dành cho thầy những tình cảm ưu ái nhất,
đặc biệt là lòng biết ơn sâu sắc thầy, đã dạy con cái họ nên người. Trong hoàn
cảnh nước nhà còn nghèo, đời sống thầy giáo còn nhiều khó khăn, họ đã tận tình
giúp đỡ thầy một cách chân thành và cảm động. Các dân tộc vùng cao đã coi các
thầy giáo, cô giáo miền xuôi lên dạy học như người con của quê hương minh. Người
thầy được tôn vinh thì nghề dạy học cũng được coi trọng. Không phải ngẫu nhiên
mà giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, và ngày 20-11 hằng năm đã trở thành
ngày hội lớn của toàn dân đế tôn vinh người thầy và nghề dạy học cao quý. Hình ảnh
cha mẹ học sinh tặng hoa các thầy, cô giáo trong ngày 20- 11 và cả những cán bộ
cấp cao của Đàng và Nhà nước đến thăm thầy giáo cũ đã nói lên sâu sắc truyền
thông và đạo lí cao đẹp đó. Từ một đạo lí truyền thống của dân tộc, tôn sư trọng
đạo đã mang một ý nghĩa cách mạng mới trong thời đại ngày nay gắn liền với tư
tưởng "trồng người" của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nó không chỉ là đạo lí,
tình cảm mà còn là tinh thần, sức mạnh, hành động cách mạng để đưa đất nước đi
lên ngày càng giàu mạnh, văn minh.
Bước sang thế kỉ XXI, cuộc sống có
nhiều đổi mới kéo theo sự đổi mới của giáo dục, của vai trò người thầy và nghề
dạy học. Trên cơ sở kế thừa, giữ gìn những mặt tốt đẹp của truyền thống, chúng
ta cần biết phát huy và vận dụng đạo lí tôn sư trọng đạo một cách sáng tạo, phù
hợp với thực tiễn cách mạng mới để đạt kết quả tốt đẹp nhất.