KÌ THI THPT QUỐC GIA NĂM 2018
Bài thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút,
không kể thời gian phát đề
-----------------------------
I. ĐỌC – HIỂU (3.0 điểm)
Đọc
văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Sau
khi tốt nghiệp, chắc chắn bạn sẽ dấn thân vào thị trường lao động ngay khi có
thể. Nếu bạn sở hữu những kĩ năng mềm dưới đây thì cơ hội thành công của bạn rất
cao. Theo bạn, đó là những kĩ năng gì ? Chúng tôi sẽ gợi ý một số kĩ năng mà
các bạn sinh viên mới ra trường cần có: kỹ năng truyền đạt thông tin, kỹ năng sử
dụng máy móc công nghệ, kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng làm việc
độc lập, kỹ năng thích nghi nhanh và kỹ năng giao tiếp.
[…]
Mục đích của giao tiếp là phải truyền tải được các thông điệp. Muốn truyền tải
thành công, những suy nghĩ cũng như ý tưởng của bạn phải truyền đi một cách hiệu
quả nhất. Nếu không, những ý tưởng của bạn sẽ không được phản ánh, gây hiểu lầm
và tạo ra những rào cản để bạn đạt được mục tiêu. Brian Tracy, một trong diễn
giả hàng đầu thế giới trong lĩnh vực tư vấn quản trị nhân sự đã nói: “Để thành
công trong cuộc sống, công việc và sự nghiệp, bạn cần học kỹ năng giao tiếp.
85% thành công của bạn sẽ được quyết định bởi chính khả năng xây dựng các mối
quan hệ của mình và chỉ có 15% được quyết định bởi bằng cấp, kiến thức và trí
thông minh của bạn”. Giao tiếp hiệu quả
chính là bí quyết thành công của mỗi người trong cuộc sống. Giao tiếp không đơn
thuần là một kỹ năng mà thực chất là một nghệ thuật. Và bạn là một nghệ sĩ, một
diễn viên, một người viết kịch bản đồng thời là một đạo diễn tạo nên thành công
của mình trước công chúng. Giao tiếp là một kỹ năng đời thường và cũng là một
nhu cầu cơ bản của con người. Nói chuyện với người khác, trao đổi thông tin với
người khác là một việc không dễ và thật sự khó khăn để bạn có thể tạo ấn tượng
với họ khi giao tiếp.
(Trích
50 điều trường học không dạy bạn và 20 điều cần làm trước khi rời ghế nhà trường,
NXB Khoa học xã hội, 2016, tr. 293-294)
Câu 1: Xác định thao tác lập luận chính
được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2: Tác giả đã nêu ra những kỹ năng
mềm nào mà bạn sinh viên mới ra trường cần có? Đoạn trích chủ yếu bàn về kỹ
năng gì?
Câu 3: Tại sao giao tiếp không đơn thuần là một kỹ năng mà thực chất là một nghệ thuật?
Câu 4: Chỉ ra và phân tích tác dụng của
biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: Và bạn là một nghệ sĩ, một diễn viên, một người viết
kịch bản đồng thời là một đạo diễn tạo nên thành công của mình trước công chúng.
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Câu
1 (2.0 điểm)
Từ
nội dung văn bản phần Đọc hiểu, anh / chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ)
trình bày suy nghĩ về ý kiến Brian Tracy: Để
thành công trong cuộc sống, công việc và sự nghiệp, bạn cần học kỹ năng giao tiếp.
Câu
2 (5.0 điểm)
Truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao và truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân đều viết về tình cảnh người nông dân trước Cách
mạng tháng Tám năm 1945 nhưng cách kết thúc truyện lại không giống nhau.
Anh / chị hãy chỉ ra sự khác nhau
trong cách kết thúc của hai thiên truyện. Giải thích lí do vì sao có sự khác
nhau ấy. Mỗi cách kết thúc mang đến những ý nghĩa gì?
-----
Hết -----
ĐÁP ÁN
VÀ BIỂU ĐIỂM MÔN NGỮ VĂN
A. HƯỚNG DẪN
CHUNG
- Nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá
bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm.
- Cần linh động trong việc vận dụng đáp án và
thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.
B. ĐÁP ÁN VÀ
THANG ĐIỂM
I. ĐỌC HIỂU
(3,0 điểm):
Câu
1: Thao tác lập luận chính được sử dụng trong đoạn trích: Bình luận
- Điểm 0,5: trả lời đúng
- Điểm 0,0: trả lời sai
Câu
2: Những kỹ năng mềm mà bạn sinh viên mới ra trường cần có:
kỹ năng truyền đạt thông tin, kỹ năng sử dụng
máy móc công nghệ, kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng làm việc độc
lập, kỹ năng thích nghi nhanh và kỹ năng giao tiếp. Đoạn trích bàn về kỹ năng
giao tiếp.
- Điểm 0,5: Ghi lại chính xác.
- Điểm 0,0: Ghi sai, thiếu, sơ sài.
Câu 3: Giao tiếp không đơn thuần là một kỹ năng mà thực
chất là một nghệ thuật, bởi vì:
+ Giao tiếp là một kỹ năng: Giao tiếp có những phương
cách, quy chuẩn riêng mà không phải ai ngay từ khi sinh ra cũng đã được sở hữu.
Học để vận dụng những phương cách, quy chuẩn ấy vào giao tiếp là một kỹ năng.
+ Giao tiếp thực
chất là một nghệ thuật: Giao tiếp
hiệu quả đòi hỏi phải có sự tinh tế, khéo léo, linh hoạt, nhanh nhạy, …. Khi
giao tiếp đến đạt tầm cao, trình độ
bậc thầy, giao tiếp năng lên thành một thứ nghệ
thuật.
- Điểm 1,0: trả lời đúng.
- Điểm 0,5: trả lời đúng một nửa,
sơ sài.
- Điểm 0,0: trả lời sai
Câu
4:
+ Biện pháp tu
từ được sử dụng trong câu văn: so sánh, ẩn dụ, liệt kê.
+ Tác dụng:
Khẳng định, nhấn mạnh giao tiếp là một
nghệ thuật và vai trò của mỗi cá nhân trong việc tạo nên, thể hiện và
chịu trách nhiệm toàn bộ đối với thành công của quá trình giao tiếp. Làm cho
câu văn giàu hình ảnh, sinh động, không khô khan.
- Điểm 1,0: trả lời đúng hai biện
pháp và nêu đúng tác dụng.
- Điểm 0,5: trả lời đúng một nửa,
sơ sài.
- Điểm 0,0: trả lời sai
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
*
Yêu cầu về hình thức:
- Viết đúng đoạn văn, 200 từ.
- Trình bày mạch lạc, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu,..
*
Yêu cầu về nội dung: thí sinh có thể trình bày quan điểm riêng của
mình miễn sao đoạn văn được triển khai một cách tự nhiên, hợp lí, thuyết phục.
Có thể đảm bảo một số ý sau:
1. Giải thích câu nói:
- Thành công
trong cuộc sống, công việc và sự nghiệp: Đạt được kết quả tốt đẹp như mong muốn trong
mọi lĩnh vực.
- Kỹ năng
giao tiếp: Khả năng vận dụng những phương thức, quy chuẩn của quá trình trao đổi
thông tin, bộc lộ tư tưởng, tình cảm,…. vào thực tế đời sống.
2. Bình luận:
- Sự cần thiết, ý nghĩa của kỹ năng giao tiếp:
+ Kỹ năng giao tiếp tốt: Việc truyền
- lĩnh hội thông tin sẽ đạt hiệu quả cao, xây dựng được các mối quan hệ
tốt đẹp, tạo đà thăng tiến trong lòng người, trong sự nghiệp (kèm theo dẫn
chứng cụ thể để làm sáng tỏ vấn đề).
+ Kỹ năng giao tiếp hạn chế: Sụp đổ trong giao tiếp, tự tạo rào cản
trên con đường dẫn đến thành công (kèm theo dẫn chứng cụ thể để làm sáng tỏ
vấn đề).
- Mở rộng vấn đề:
+ Kỹ năng giao tiếp không phải là thứ dốc hết hấu bao ra là mua được.
Phải học tập, rèn luyện mới có quyền sở hữu.
+ Kỹ năng giao tiếp kết hợp hái hòa, nhuần nhuyễn với các kỹ năng mềm
khác, với tri thức, trí thông minh,… thì thành công có vững bền hơn.
3. Bài học nhận thức, hành động
và liên hệ bản thân.
* Cho
điểm
- Điểm 2,0: Đáp ứng được các yêu cầu trên
- Điểm 1,5: Cơ bản đáp ứng được các yêu cầu trên, song một
trong các luận điểm còn chưa đầy đủ hoặc liên kết chưa thật chặt chẽ
- Điểm 1,0: Đáp ứng 1/2 đến 2/3 các yêu cầu trên.
- Điểm 0,5: Đáp ứng được 1/3
các yêu cầu trên.
- Điểm 0: Không đáp ứng được
bất kì yêu cầu nào trong các yêu cầu trên.
Câu 2 (5,0 điểm):
* Yêu cầu hình thức: Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng
bài nghị luận về hai tác phẩm văn học để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ
ràng; văn viết có cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên
kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp
*
Yêu cầu nội dung:
1. Giới thiệu chung:
- Chí Phèo xứng đáng là một kiệt tác, kết tinh thành tựu truyện ngắn của
Nam Cao viết về đề tài người nông dân. Còn Vợ nhặt là một truyện ngắn xuất sắc, tên tuổi Kim Lân gắn liền với
thiên truyện nổi tiếng này.
- Hai tác phẩm trên đều viết về tình cảnh
người nông dân trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 nhưng cách kết thúc truyện lại
khác nhau.
2. Phân tích, giải thích và nêu ý
nghĩa:
- Sự khác nhau trong cách kết thúc của
hai thiên truyện:
+ Truyện ngắn Chí Phèo kết thúc bằng cách lặp lại hình ảnh
cái lò gạch đã xuất hiện ở phần đầu tác phẩm. Khi nghe tin Chí Phèo chết, Thị Nở
nhìn nhanh xuống bụng và trong óc thị thoáng hiện ra hình ảnh cái lò gạch cũ bỏ
không và vắng người qua lại.
+ Còn truyện ngắn Vợ nhặt kết thúc bằng hình ảnh hiện lên trong
óc nhân vật Tràng: đoàn người đi phá kho thóc của Nhật cùng với lá cờ đỏ của Việt
Minh bay phấp phới. Hình ảnh này đối lập với những hình ảnh về cuộc sống thê thảm
của người nông dân được miêu tả ở những phần trước của thiên truyện.
- Giải thích lí do về sự khác nhau
trong hai cách kết thúc truyện:
+ Do hoàn cảnh sáng tác và hoàn cảnh lịch
sử xã hội khác nhau: Chí Phèo là tác phẩm viết trước Cách mạng (viết năm 1941) trong hoàn
cảnh đen tối của xã hội Việt Nam đương thời. Còn Vợ nhặt viết sau năm 1945 (in trong tập Con có xấu xí , 1962) khi quần chúng nhân dân đã được
cách mạng giải phóng.
+ Chí Phèo thuộc trào lưu văn học hiện thực phê phán, thời điểm mà nhà
văn chưa nhìn thấy lối thoát cho những người nông dân nghèo khổ, cùng quẫn. Còn
Vợ nhặt là tác phẩm của nền văn học cách mạng
từ sau năm 1945, nhà văn có khả năng và sự cần thiết chỉ ra chiều hướng phát
triển tích cực của đời sống xã hội.
+ Do ý đồ nghệ thuật của mỗi nhà văn
trong từng tác phẩm.
- Ý nghĩa của mỗi cách kết thúc:
+ Kết thúc của truyện ngắn Chí Phèo đầy ám ảnh, góp phần tạo nên kết cấu
theo kiểu vòng tròn, thể hiện lẩn quẩn, bế tắc của số phận người nông dân, đồng
thời cho thấy “hiện tượng Chí Phèo” vẫn tiếp tục tồn tại trong xã hội cũ.
+ Còn kết thúc truyện ngắn Vợ nhặt mở ra hướng giải thoát cho số phận của
các nhân vật, chỉ ra con đường sống của những người nông dân và cho thấy khi bị
đấy vào trình trạng đói khát cùng đường thì những người nông dân nghèo khổ sẽ
hướng tới cách mạng.
3. Đánh giá chung:
Cách kết thúc của Chí Phèo và Vợ nhặt thể hiện tài năng nghệ thuật của Nam Cao và Kim Lân, góp phần
thể hiện tư tưởng và chủ đề của tác phẩm.
* Cách cho điểm:
- Điểm 5,0: đáp ứng được các yêu cầu trên.
- Điểm 4,0 - 4,5: cơ bản đáp ứng được các yêu cầu trên, song một trong
các luận điểm còn chưa được trình bày đầy
đủ hoặc liên kết chưa thực sự chặt chẽ.
- Điểm 3,0 -3,5 : đáp ứng 1/2 đến 2/3 các yêu cầu trên.
- Điểm 2,0 - 2,5: Đáp ứng được 1/3 các yêu cầu trên.
- Điểm 1,0 - 1,5: Hầu như không
đáp ứng được yêu cầu nào trong các yêu cầu trên.
- Điểm 0: Không đáp ứng được bất kì yêu cầu nào trong các yêu cầu trên.
------------------------------ Hết
--------------------------------