Muốn đọc hiểu văn bản Văn học cần nắm chắc 4 bước.
Bước 1: Đọc - hiểu ngôn từ: Hiểu được các từ khó, từ lạ, các điển cố, các
phép tu từ, hình ảnh… (đối với thơ). Đối với tác phẩm truyện phải nắm được cốt
truyện và các chi tiết từ mở đầu đến kết thúc.
Khi đọc văn bản cần hiểu được các
diễn đạt, nắm bắt mạch văn xuyên suốt từ câu trước đến câu sau, từ ý này chuyển
sang ý khác, đặc biệt phát hiện ra mạch ngầm – mạch hàm ẩn, từ đó mới phát hiện
ra chất văn. Bởi thế, cần đọc kĩ mới phát hiện ra những đặc điểm khác thường,
thú vị.
Bước 2: Đọc - hiểu hình tượng nghệ thuật: Hình tượng trong văn bản văn học
hàm chứa nhiều ý nghĩa. Đọc - hiểu hình tượng nghệ thuật của văn bản văn học
đòi hỏi người đọc phải biết tưởng tượng, biết “cụ thể hóa” các tình cảnh để
hiểu những điều mà ngôn từ chỉ có thể biểu đạt khái quát.
Đọc - hiểu hình tượng nghệ thuật
còn đòi hỏi phát hiện ra những mâu thuẫn tiềm ẩn trong đó và hiểu được sự lôgic
bên trong của chúng.
Bước 3: Đọc - hiểu tư tưởng, tình cảm của tác giả trong văn bản văn học:
Phải phát hiện được tư tưởng, tình cảm của nhà văn ẩn chứa trong văn bản. Tuy
nhiên tư tưởng, tình cảm của tác giả trong văn bản
Văn học thường không trực tiếp nói ra bằng lời.
Chúng thường được thể hiện ở giữa
lời, ngoài lời, vì thế người ta đọc – hiểu tư tưởng tác phẩm bằng cách kết hợp
ngôn từ và phương thức biểu hiện hình tượng.
Bước 4: Đọc - hiểu và thưởng thức văn học: Thưởng thức văn học là trạng
thái tinh thần vừa bừng sáng với sự phát hiện chân lí đời sống trong tác phẩm,
vừa rung động với sự biểu hiện tài nghệ của nhà văn, vừa hưởng thụ ấn tượng sâu
đậm đối với các chi tiết đặc sắc của tác phẩm. Đó là đỉnh cao của đọc – hiểu văn
bản Văn học. Khi đó người đọc mới đạt đến tầm cao của
hưởng thụ nghệ thuật
Kĩ năng đọc hiểu văn bản:
- Xác định đặc điểm, thể loại, nội
dung văn bản.
- Các thao tác, phương thức biểu
đạt được sử dụng trong văn bản.
- Các phương tiện ngôn ngữ được sử
dụng trong văn bản: Chữ viết, ngữ âm; Từ ngữ; Cú pháp; Các biện pháp tu từ; Bố
cục.
(Đã chỉnh sửa từ nguồn Internet)