ĐỀ THI
THỬ QUỐC GIA THPT
Môn: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời
gian phát đề
Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu
từ câu 1 đến câu 4 :
Ở
trường THCS Trần Quốc Toản (Quảng Ninh) vừa xảy ra 1 tai nạn thương tâm, trong
giờ ra chơi của buổi học sáng ngày 21.2.2017, em Nguyễn Công Minh, lớp
6A5, khi nô đùa đã trèo lên lan can tầng 4 và bị ngã xuống đất. Em bị thương
nặng, chở vào viện cấp cứu nhưng nhóm máu AB của em quá hiếm, bệnh viện không
đủ để tiếp máu cho em.
Nhận
được thông tin này, các giáo viên trong trường đã đến ngay bệnh viện để hiến
máu cứu học trò, Sở GD- ĐT còn thông báo cho toàn bộ giáo viên trên địa bàn, ai
có cùng nhóm máu thì đến bệnh viện để cứu Minh. Hàng trăm giáo viên đã có mặt
tại bệnh viện, xếp hàng chờ đến lượt thử máu.Tiếc là vì vết thương quá nặng, em
Minh không qua khỏi. Tai nạn đau xót này khiến ai cũng xót xa, bởi may mắn đã
tìm ra 8 người có cùng nhóm máu với em học trò nhưng vẫn không cứu được em…
Chúng
ta cần những câu chuyện đẹp. Cộng đồng khao khát những hành vi nhân ái, những
ứng xử nhân văn giữa người với người, đặc biệt nếu đó là hành vi của những
người thầy, hiệu ứng của nó còn nhân lên gấp bội, bởi mỗi thầy cô giáo là một
tấm gương.
Cảm
ơn các thầy cô giáo ở Quảng Ninh đã đem đến một câu chuyện đẹp, như một cơn gió
mát, một ngọn lửa ấm giúp chúng ta có thêm niềm tin vào tình người. Lòng
tốt, điều thiện, cái đẹp sẽ luôn ngự trị trong cuộc đời này nhờ những hành động
đẹp mà chúng ta dành cho nhau.
Hơn
tất cả mọi bài giảng về đạo đức giáo điều khô cứng, các thầy cô đã đem đến cho
học trò một bài học vô giá, để các em trở thành những con người có trái tim
nhân ái, biết yêu thương đùm bọc lấy nhau…
Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ chính của
văn bản trên?
Câu 2. Chỉ ra và nêu hiệu quả nghệ thuật biện pháp
tu từ trong câu văn: “Cảm ơn các thầy cô
giáo ở Quảng Ninh đã đem đến một câu chuyện đẹp, như một cơn gió mát, một ngọn
lửa ấm giúp chúng ta có thêm niềm tin vào tình người.”
Câu 3. Anh/chị hiểu như thế nào về câu : “mỗi thầy cô giáo là một tấm gương”
Câu 4. Thông điệp mà anh/chị tâm đắc nhất qua văn
bản là gì?
Phần II. Làm văn
(7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 từ) trình
bày suy nghĩ của anh/chị về câu: “Hơn tất
cả mọi bài giảng về đạo đức giáo điều khô cứng, các thầy cô đã đem đến cho học
trò một bài học vô giá” được gợi ở phần Đọc hiểu.
Câu 2. (5,0 điểm)
Phân tích giá trị nhân đạo truyện ngắn “Chiếc
thuyền ngoài xa”của Nguyễn Minh Châu.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI
Phần
|
Câu
|
Nội dung
|
Điểm
|
I
|
|
ĐỌC HIỂU
|
3.0
|
1
|
Phong cách ngôn ngữ chính: báo chí
|
0,5
|
|
2
|
-Biện pháp tu
từ : so sánh: một câu chuyện đẹp như một cơn gió mát, một
ngọn lửa ấm…
- Hiệu quả nghệ thuật: Biện pháp tu từ so sánh làm cho cách diễn
đạt trở nên gợi hình ảnh cụ thể, dễ hiểu. Qua đó, người viết ca ngợi hành động
cao đẹp của thầy cô giáo trong việc tình nguyện tham gia hiến máu cứu học
sinh bị tai nạn.
|
0,5
|
|
3
|
Câu : “mỗi thầy cô giáo là một tấm gương” được hiểu:
- Mỗi thầy cô
giáo là một tấm gương về đạo đức: có phẩm chất chính trị vững vàng, yêu nghề,
yêu thương học sinh; gần gũi, hoà đồng với đồng nghiệp; có lối sống lành mạnh,
trong sáng…
- Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương
về tự học và sáng tạo: có năng lực sư phạm để dạy tốt; không ngừng tìm tòi,
nghiên cứu khoa học, đổi mới phương pháp giảng dạy…
|
1,00
|
|
4
|
HS có thể chọn một trong các thông điệp sau:
- Phải biết sống vì người khác…
- Hiến máu nhân đạo cứu người là nghĩa
cử cao đẹp
- Thầy cô giáo là kĩ sư tâm hồn,
tất cả vì học sinh thân yêu
- Đừng để xảy ra những tai nạn đáng
tiếc trong nhà trường.
|
1,00
|
|
II
|
|
LÀM VĂN
|
7.0
|
1
|
Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 từ)
trình bày suy nghĩ của anh/chị câu: “Hơn
tất cả mọi bài giảng về đạo đức giáo điều khô cứng, các thầy cô đã đem đến
cho học trò một bài học vô giá” được gợi ở phần Đọc hiểu.
|
2,0
|
|
|
a. Đảm bảo
cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ
Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu
được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn
đề.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Bài học vô giá từ hành động
hiến máu cứu học sinh của thầy cô giáo.
|
0,25
|
|
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt
các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra phương
hướng phát huy những việc làm tốt đẹp.
|
1,25
|
||
- Câu mở đoạn: Dẫn ý
liên quan để nêu câu trích. Khẳng định hành động hiến máu cứu học sinh của thầy
cô giáo đã để lại cho mỗi người những bài học quý báu.
- Các câu phát triển
đoạn:
+ Giải thích:
mọi bài giảng về đạo đức giáo điều khô cứng:
đó là những bài
giảng nặng về lí thuyết, khô khan, thiếu thực tế; một bài học vô giá:
là bài học về làm người, về nghĩa cử cao đẹp. Ý cả câu: Thông qua cách so sánh
“hơn”, người viết khẳng định chỉ có những việc làm giàu giá trị nhân văn là
minh chứng thiết thực cho những gì được học qua lí thuyết sách vở.
+ Ý nghĩa của câu văn: Việc tình
nguyện hiến máu cứu học sinh của thầy cô giáo xuất phát từ đạo lí truyền thống
dân tộc: “Thương người như thể thương thân”, từ tình yêu thương vô hạn đối với
học sinh trong giây phút giành lại sự sống cho em. Hành động đó đã để lại bài
học vô giá: bài học về tình người, về đạo đức nghề nghiệp, về sống đẹp “Sống
là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”( Tố Hữu). Hành động đó đã có sức lan toả, được
mọi người khen ngợi, ngưỡng mộ. Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn không ít
người sống ích kỉ, thờ ơ, vô cảm trước nỗi đau của người khác. Cần phải lên án
những hạng người này.
|
0,25
0,25
0,5
|
||
- Câu kết đoạn: đưa ra phương hướng
hành động để tiếp tục phát huy cái tốt, cái đẹp ( tích cực học tập và rèn luyện,
noi gương thầy cô giáo, tích cực tham gia công tác xã hội, nhất là phong trào
Hiến máu tình nguyện trong cộng đồng …)
|
0,25
|
||
d. Sáng
tạo
Có cách
diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.
|
0,25
|
||
e. Chính
tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo
quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.
|
0,25
|
||
|
2
|
Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện
ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”của Nguyễn Minh Châu.
|
5,0
|
|
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn
xuôi.
Có đủ các phần mở bài, thân bài,
kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết
luận được vấn đề.
|
(0,25)
|
|
2. Xác định đúng vấn đề cần nghị
luận
Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn
“Chiếc thuyền ngoài xa”.
|
(0,25)
|
||
3. Triển khai vấn đề nghị luận
thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao
tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Trên cơ sở
những hiểu biết về nhà văn Nguyễn Minh Châu, truyện ngắn Chiếc thuyền
ngoài xa và giá trị nhân đạo trong văn học, thí sinh có thể trình bày theo
nhiều cách, nhưng cần làm rõ được các ý cơ bản sau: Cụ thể:
a/ Mở bài: Giới thiệu khái
quát về tác giả, tác phẩm và nêu vấn đề cần nghị luận: truyện ngắn “Chiếc
thuyền ngoài xa”của Nguyễn Minh Châu thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc.(0,25)
b/ Thân bài: (3,50)
- Khái quát tác phẩm: hoàn
cảnh sáng tác, xuất xứ, sơ lược cốt truyện…(0,25)
- Giải
thích: Giá trị nhân đạo là một giá trị cơ bản của những tác phẩm văn học chân
chính được tạo nên bởi niềm cảm thông sâu sắc của nhà văn với nỗi đau của
những con người, những cảnh đời bất hạnh trong cuộc sống. Đồng thời, nhà văn
còn thể hiện sự nâng niu, trân trọng với những nét đẹp trong tâm hồn và niềm
tin khả năng vươn dậy của con người dù trong bất kỳ hòan cảnh nào của cuộc
đời. (0,5)
-Phân
tích: Giá
trị nhân đạo của tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”:(2,25)
+ Sự
đồng cảm của nhà văn đối với cuộc đời người lao động sau chiến tranh; cảm
thương cho số phận bất hạnh của người đàn bà hàng chài; thể hiện nỗi lo âu,
khắc khoải về tình trạng nghèo cực, tối tăm của con người. (Dẫn chứng phân tích nỗi khổ của người đàn
bà: xấu xí, nghèo khổ, nạn nhân của bạo hành gia đình).
+ Nhà
văn lên án thói bạo hành trong cuộc sống gia đình đang diễn ra trong xã hội:
phê phán, lên án hành động vũ phu thô bạo của người chồng trong đối xử với
vợ, con; đồng thời, tác giả cũng bày tỏ niềm trắc trở trước cuộc sống của thế
hệ tương lai, thấu hiểu vết thương lòng của những đứa trẻ do tình trạng bạo
lực gia đình gây ra (Dẫn chứng, phân
tích chi tiết liên quan đến lão đàn ông, chị em thằng Phác…).
+Sự
khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài và đặt niềm
tin vào phẩm chất tốt đẹp của chị. Đó là vẻ đẹp của lòng vị tha, sự thấu hiểu
lẽ đời và tình mẫu tử sâu nặng. (Dẫn
chứng, phân tích chi tiết liên quan đến vẻ đẹp của người đàn bà hàng chài…).
+Nhà văn
hướng tới giải pháp xã hội: Để con người thoát khỏi cảnh đau khổ, tăm tối,
man rợ, để chấm dứt tình trạng bạo hành thì vừa phải nâng cao nhân cách
người, vừa phải nâng cao mức sống người.(Dẫn
chứng, phân tích chi tiết liên quan tình trạng đói nghèo, khổ quá…).
+ Nghệ
thuật thể hiện:(0,5)
++ Tình huống truyện độc đáo, có ý
nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.
++ Tác giả lựa chọn ngôi kể, điểm nhìn
thích hợp, làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực và có sức thuyết
phục.
++Ngôn ngữ nhân vật sinh động, phù hợp
với tính cách. Lời văn giản dị mà sâu sắc, đa nghĩa.
c/ Kết bài:(0,25)
- Khẳng định lần nữa giá trị nhân đạo của tác
phẩm
- Cảm nghĩ của bản
thân về tấm lòng của nhà văn đối với cuộc sống và con người.
( Nếu bài làm chỉ thiên về kể
chuyện/phân tích câu chuyện/phân tích nhân vật thuần tuý, chỉ cho tối đa 2
điểm)
|
(4.00)
|
||
4. Sáng tạo
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể
hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.
|
( 0,25)
|
||
5. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng
từ, đặt câu.
|
( 0,25)
|
||
|
|
ĐIỂM
TOÀN BÀI THI : I + II = 10,00 điểm
|
|